گزارش و تصاویری از آیین پرسه فردوس کاویانی

دکتر قطب الدین صادقی استاد و کارگردان برجسته تئاتر در مراسم پرسه روانشاد فردوس کاویانی هنرمند سرشناس زرتشتی که با حضور جمع زیادی از دوستداران وی در تالار ایرج و سالن خسروی برگزار شد، گفت:

من می دانم فردوس همه جا مورد تبعیض واقع می شد، هیچکس هیچ چیز به او پیشکش نکرد و هرچه به دست آورد در سایه شایستگی اش بود، در سایه تلاش و پایداری و در سایه اصالتی که داشت و دوستانی که برای خودش درست کرده بود. آنقدر فردوس پاک و نجیب بود که نه تنها ما همکاران را شرمنده می کرد بلکه باور کنید بعضی وقت ها ما را خشمگین می کرد از بس که پاک و درستکار بود، ما گاهی اوقات نمی دانستیم چگونه با او رفتار کنیم. ذره ای دروغ و تملق نداشت. ذره ای فریب در کارش نبود، این ها ارزش های ماندگار یک سرزمین دیرین و اصیل  است که تجلی آن را در وجود فردوس می دیدیم. یاد و نامش همیشه با ماست دیدید که ملت ایران این روزها با مهرورزی هایشان به این شخصیت درست و اصیل و مومن که مایه فخر نه تنها جامعه زرتشتیان ایران، بلکه مایه فخر این سرزمین  است، چه کردند.

وی افزود: فردوس را از سال ۵۰ که وارد دانشکده هنرهای زیبا شدم می شناسم و متوجه شدم انسانی والا با ویژگی های منحصر به فرد است که این ویژگی های منحصر به فرد و ممتاز را تا آخرین لحظاتی که در قید حیات بود با خودش حفظ کرد. من به او عمیقا به سه دلیل احترام می گذارم . نخست اینکه روانشاد کاویانی بازیگر بسیار بزرگی بود، هم نقش های ایرانی را و هم نقش های خارجی را می توانست بازی کند، هم کمیک را می توانست بازی کند هم تراژیک را. یک نمایش را با مرحوم کرم رضایی با نام تابستان بازی می کرد. پیتر بروک به ایران آمد و نمایش را نگاه کرد و اعتراف کرد که این نمایش از اجرای لندن خیلی بهتر است آن هم به خاطر کار فردوس. توانایی و شایستگی فردوس در کارش داستان نیست، او بسیار بزرگ بود و هیچ نمایشی نبود که او در آن ندرخشد. دومین موضوعی که من باید شهادت بدهم محبوبیت ایشان بود، بارها در سفرهای هنری در کردستان، در سقز، در خورستان، دزفول، زاهدان باهم بودیم باور کنید که دوسه بار که به خیابان رفتیم، خیابان برای دیدن فردوس کاویانی بند آمد. اغراق نمی کنم یعنی اینقدر توده های مردم شرافت ذاتی فردوس را که در چشمان و کارش منعکس بود و همینطور سلامت نفسش را دوست داشتند. این را باید بگویم چرا که امروز بازار سینما در دست چشم و ابروست و نمی دانند هنرمند واقعیشان که بود.

صادقی ادامه داد: سومین چیزی که از روانشاد فردوس باید بگویم، اصالت اوست. اصالت در پوشیدن لباس یا سرودن یک شعر یا خواندن یک ترانه نیست در طول تاریخ، اصالت از آن ملت هایی است که نگریختند، ماندند و ساختند. اصالت در ماندن و ساختن است نه در گریختن و فردوس برای من به عنوان نماینده شایسته یک زرتشتی دارای چنین خصلتی بود، هرگز ندیدم بد کسی را بگوید هرگز ندیدم کینه کسی را به دل بگیرد، هرگز ندیدم ازخدمت به دیگران ذره ای کوتاهی کند. برای این شورایی که تشکیل شد تا هنرمندان تئاتر صاحب خانه و زمین شوند همه می دانند آقای کاویانی چه رنجی و زحمتی کشید به چه جاهایی که سر نزد به چه شخصیت هایی که رو نیانداخت و با چه جان نثاری همه رنجها را به جان خرید، این ایثار، این مهر، این شایستگی فقط برآمده از یک فرهنگ درخشان است از یک باوردیرین دارای اصالت است. به روحش درود میفرستم روانش جاوید .

موبد سروش پور: فردوس کاویانی، نماینده با ارزش فرهنگ زرتشتی بود.

موبد پدرام سروش پور که مجری آیین پرسه نیز بود، در سخنانش از همه‌ی ایرانیان و ایران‌دوستان که با خانواده فردوس کاویانی و جامعه زرتشتی همدردی کردند، سپاسگزاری نمود و به نمایندگی از جامعه زرتشتی  این همراهی  و همازوری را گرامی داشت و اضافه کرد: فردوس کاویانی، مرد نیک و خوشنام جامعه زرتشتی و ایران، باعث این همازوری شد و این هنرمند فقید را نماینده با ارزش فرهنگ زرتشتی دانست.

موبد سروسش پور در ادامه فرهنگ را فراتر از دین دانست و بیان کرد: دین بخشی از فرهنگ یک کشور است. زمانیکه از فرهنگ یک جامعه صحبت می‌کنیم، منظورمان تمام دانش‌ها، باورها، آیین‌ها، هنرها و ارزش‌هایی است که یک ملت دارد. ما از فرهنگ ده و یا صدساله و یا هزار ساله صحبت نمی‌کنیم بلکه ما از فرهنگ چند هزارساله صحبت می‌کنیم. پس فرقی بین فرهنگ ایرانی و فرهنگ زرتشتی نیست. فرهنگ این سرزمین بی‌شک با اندیشه‌ها و باورهای نیاکان ما که در راس آن اشوزرتشت پیام‌آور نامی ایزان زمین است، آغاز شد.

*اکبر رحمتی: خیلی ها را خانه دار کرد

اکبررحمتی هنرپیشه باسابقه نیز دراین مراسم گفت: یکی از خصوصیات فردوس تعهدش نسبت به کارش بود و عشق عجیبی به کار داشت. من در این پنجاه سالی که با فردوس دوست بودم ندیدم کسی اینقدر عاشق حرفه اش و متعهد باشد و در کنارش اینقدر غم دیگران را بخورد او غم معیشت دیگران را داشت و با آن راهی که برای خانه دار کردن بقیه بچه ها رفت، خیلی چیزها را به جان خرید، آن هم با این بروکراسی در مملکت ما، زمینی را بگیرد که بعد بگویند این زمین جزو منابع طبیعی است وسپس این زمین را معوض کند و بین بچه ها تقسیم کند و همه را خانه دار و زمین دار کند. یک آرزوی فوق انسانی داشت و چه قدر ناملایمات کشید و چه قدر مورد بی مهری دوستانش در این راه قرار گرفت و من فکر می کنم اگر فردوس عزیز این راه را نمی رفت و این غم دیگران را نمی خورد این بیماری به سراغ او نمیامد. او واقعا بی مهری از طرف برخی همکارانش دید.

وی افزود: یکی از کلماتی که از او یاد گرفتم و تقلید می کنم کلمه “عزیزم” است همه برای او عزیز بودند. از آن به بعد من هم به بقیه همین کلمه را می گویم. خیلی حساس بود یکبار به من گفت عزیزم نمایش مکبث را دیدی به چه شکلی در آوردند و در تلویزیون نشان دادند؟ ناراحت بود که کار مکبث در تلویزیون به شکل مثله شده نشان داده شده و رنج می برد به او گفتم آب از سر ما گذشته، نمی خواهد، حرص قیچی کردن و بالا و پایین شدن نمایش ها و سناریوها را در تلویزیون بخورد.

*علی دهکردی : نماد شرافت و نیک اندیشی بود

علی دهکردی دیگر هنرمند حاضر در پرسه روانشاد فردوس کاویانی گفت: برای من باعث افتخار است در مکان محترم و مقدسی که مزین به نام پیامبر نیاکان ما زرتشت بزرگ، حضرت مهربانی و دوستی است حضور پیدا کردم. برادر بزرگ من هنرمند پیشکسوت، نماد مهربانی شرافت و نیک اندیشی و نماد خوش گفتاری و پاک نهادی، فردوس عزیز در آسمان ها نظاره گر حضور محترم و با ارزش همه شماست، وظیفه دارم از طرف خودم و انجمن بازیگران سینمای ایران و خانه سینما و انجمنی که فردوس از بنیانگذاران آن بود به شما تسلیت بگویم او از زحمت کشان عرصه دفاع صنفی و حمایت های صنفی بود. مطمئنم که فردوس همانطور که در روی زمین نماد مهربانی و لطافت و شرافت و هنر بود، امروز هم در آسمان آرامش، همچنان مهربان و با لبخند به ما نگاه کند.

دکتر اختیاری: مردم نشان دادند کسی برخلاف فرهنگ چند هزارساله ایران حرکت کند جایی در بین ایرانیان ندارد

دکتر اسفندیار اختیاری نماینده ایرانیان زرتشتی نیز در این مراسم گفت: می خواهم از همه ایرانیانی که نشان دادند عضو یک تمدن و یک فرهنگ هستیم، تشکر کنم اینکه وقتی عضوی از این فرهنگ و تمدن درد می گیرد همه ناراحتند و همه سعی می کنند ناراحتی خودشان را نشان دهند. در این چند روزه همه نشان دادند که چه قدر باهم هستند و تا چه اندازه این فرهنگ چند هزار ساله را درک می کنند و چه قدر خوب درک می کنند که اگر کسی برخلاف این فرهنگ حرکت کند جایی در بین ایرانیان ندارد. من صمیمانه از ایرانیان تشکر می کنم که نشان دادند چگونه می توان عضو یک بدنه و پیکر واحد بود.

وی افزود: ما امروز یاد مردی را گرامی می داریم که در روز چهارم مهر، روز آبان ایزد، به دنیا آمد و متاسفانه در روز نهم مهرماه، روز دی به مهر ایزد، از بین ما رفت شب جشن ملی مهرگان، فردوس کاویانی جاودانه شد. اینگونه است که نام فردوس کاویانی در فرهنگ ایرانی خط نخواهد خورد. او یک انسان واقعی بود، ایشان برگزیده جشنواره زنده یاد مینا ایزدیار بود. و در جریان فعالیت های ایشان بودم، انسانیت او در کارهایی که انجام داده مسلم است. او فرهنگ ایران زمین را به ما منتقل کرد. در طول هزاران سال این کشور مورد حملات مختلف قرار گرفته ولی فرهنگ ایرانی تغییر نکرده است. فرهنگ ایرانی با فرهنگ زرتشتی متفاوت نیست ولی ما پرچم دار فرهنگ کشور بودیم و سعی کردیم آن بخش هایی که عده ای تلاش داشتند از بین ببرند نگه داریم. پدر مادرهای ما تکه تکه شدند اما فرهنگ ملی را نگه داشتند. ما همه ایرانی هستیم. فردوس کاویانی یک ایرانی زرتشتی بود، همه ما افتخار می کنیم که ایرانی هستیم، بدون هیچ پسوند و پیشوندی، ایرانی زرتشتی هستیم. ما با افتخار ایرانی زرتشتی هستیم.

اختیاری گفت: اگر فردوس کاویانی موفق بود به این خاطر است که یک شیرزن پشت او ایستاده بود و یک خانواده. از همسر و دختر و پسر او متشکرم که اجازه دادید، فردوس کاویانی در بدترین شرایط بین ما باشد و به ما شادی بدهد، نسل ما با فیلم ها و سریال های فردوس کاویانی زندگی کرده است و برای خودش آرزو ساخته است. از طرف خانواده ایشان و جامعه زرتشتیان نیز از همه ایرانیان که اینگونه قدرشناس هستند، تشکر کنم .

آرمیتا کاویانی : ای کاش مردمم از غم دور باشند

آرمیتا کاویانی دختراین هنرمند فقید نیز با اشاره به اینکه پدرش او را همواره به خواندن گاتاها ترغیب می کرد با خوانش بندهایی از این کتاب مقدس در آغاز صحبت هایش گفت: پدر در دوران خاکستری و بحرانی سرزمین ما، همیشه دغدغه این را داشت که مردمش شاد باشند، دغدغه این را داشت که کشورش همیشه آباد باشد، همانطور که در مصاحبه هایش حتما شنیده اید از مردم خواست که ایران را نگه دارند. عاشق سرزمین و مردمش بود. همیشه ناراحت این بود که چرا کشوری با این ظرفیت غنی باید در چالش های اقتصادی باشد. همیشه برای دوستی ها تلاش می کرد. برای همین هیچ وقت به ذهنش نه بدی نه کینه و نه بد خواهی خطور نکرد.

وی افزود: در کنار پدر، من و برادرم با عشق بزرگ شدیم. ما عشق را در کنار پدر و مادرم تجربه کردیم. از مادرم که سال های سال زحمت کشیدند و پا به پای بابا بود و هم ما رابزرگ کرد و هم از خودش مایه گذاشت هم تشکر می کنم. ازاینجا از تمام ملت ایران تشکر می کنم، امروز بازتاب مهری که پدر سال ها به آن ها هدیه کرده بود را می بینم. این چند روز و چند سال از بابا آنقدر آوازه خوب شنیدم که به خودم می بالم و مزدا اهورا را سپاس که فرزند او بودم. برای ایرانم و مردم ایرانم همانطور که پدرم می خواست شادی آرزو می کنم ای کاش از غم دور باشیم .