سخنرانی مهرداد قدردان در همایش هشتادمین سال تاسیس نهاد مردم شناسی+ تصویر

در دومین روز نمایشگاه و همایش هشتادمین سال تاسیس نهاد مردم شناسی در ایران مهرداد قدردان، پژوهشگر زرتشتی به سخنرانی پرداخت.

مهرداد قدردان در این برنامه که ۲۳ آذر ماه برگزار می شد به موضوع سفره های آیینی با رویکرد خوان نوروزی پرداخت و گفت سفره های ما برگرفته از سفره گاهنبار هستند، گاهنبارها جشنهایی هستند که در فصلهای مختلف سال برگزار می شود و در زمان برگزاری هر کدام از چهره های گهنبار خداوند یک مرحله از آفرینش را انجام داده است.

سپس به بن مایه های خوان نوروزی یا سفره هفت سین اشاره کرد و بیان کرد که بر سر این سفره ها نمادهای آفرینش خداوند قرار می گیرند که برای آفرینش هر کدام یک خوی یا ویژگی خداوندی که امشاسپند می نامیم دخیل است.

تجلی اراده خداوندی بر آفرینش چارپایان، بهمن یا اندیشه نیک است و شیر، تخم مرغ یا پنیر به همین نشانه در سفره قرار می گیرد.

تجلی اراده خداوندی بر آفرینش آسمان و فلز، شهریور یا شهریاری آرمانی است، ایرانیان اعتقاد داشته اند که بن آسمان از فلز است و فلز، سنگ و آسمان را از یک جنس می دانسته اند و نماد آنها در سفره گاهنبار ظرف فلزی آب و در خوان نوروزی سکه است.

تجلی اراده خداوندی بر آفرینش زمین، سپنتا ارمیتی یا مهر و فروتنی است و تکه ای از زمین که به روی ان سفره می اندازیم به نمایندگی از کل کره زمین بر سر سفره حاضر است.

تجلی اراده خداوندی بر آفرینش آتش، اردیبهشت یا بهترین راستی و پاکی است که آتش یا شمع روشن بر سر سفره قرار می گیرد.

تجلی اراده خداوندی بر آفرینش آب، خرداد، یا رسایی و بی نقصی است، که به نمایندگی از آن آب در سر سفره است، سیب یا نارنج داخل اب نیز نشانه ای از کره زمین است، ایرانیان از دیرباز از گرد بودن زمین اطلاع داشته اند و این مورد بارها در یشتها ذکر شده است.

تجلی اراده خداوندی بر آفرینش گیاهان، امرداد یا بی مرگی که به اشتباه این روزها مرداد خوانده می شود، سبزه و گل به همین دلیل بر سر سفره هستند.

در نهایت انسان آخرین مرحله آفرینش خداوند است که نمادی از سپنتامینو و ویژگی آفرینشگری خداوند است و حضور انسان بر سر این سفره، نماد سپنتامینو است.

در ادامه مهرداد قدردان از سه رویکرد سفره های آیینی را مورد توجه قرار داد:

به پاس آفرینش آفریده ها و سپاسداری از خداوند همراه با داد و دهش که در گاهنبار مرسوم است و در نوروز نیز به شکل عیدی نمایان می شود.
همچنانکه در اوستا آمده است، انسان در اندیشه و زبان نسبت به دیگر موجودات برتری دارد و در واقع مدیریت موجودات را بر عهده دارد ، سفره های آیینی یادآوری می کنند که باید پاسدار و نگهدار مخلوقات و محیط زیست باشیم، و تاکید می کنند که با آلوده کردن هر کدام به یکی از امشاسپندان که در آفرینش آن نقش داشته اند بی احترامی کرده ایم.
این سفره ها دریچه ای هستند رو به آسمان، چون یک سر آن گیتی است و یک سر دیگر مینو. و نشان می دهد که برای تعالی باید به ویژگی های خداوندی یا امشاسپندان توجه کنیم که بعدها به مراحل عرفان تبدیل شده اند.

این نویسنده و پژوهشگر ایران باستان در پایان تاکید کرد که در اندیشه ایرانی، انسان اصل موضوع است، ولی موضوع اصلی، «اندیشه انسان» است و اندیشه حاصل دریافت پنج حس آدمی از جهان و پیرامونش است به همین دلیل باید از جهان پیرامونمان پاسداری کنیم.

از دیگر سخنرانان همایش نیز می توان به این افراد اشاره نمود:

دکتر باجلان فرخی با موضوع نهاد مردم شناسی در ایران

دکتر مطهرنیا با موضوع هویت و نقش آن در مردم شناسی و مردم باوری

خانم سهمانی همسر روانشاد دکتر محمد شریف کمالی

خانم مهشا ضیاپور دختر روانشاد دکتر جلیل ضیاپور

اقای تقوی با موضوع تنوع دینی و قومی و وحدت ملی و معنوی در ایران

آقای آرامشاه نظریان با موضوع تاریخ مشترک فرهنگی ایران و ارامنه

آقای اسقف بنیامین با موضوع مراسم آیینی مذهبی کلیسای شرق آشوری ها

آقای گنز ورا نجاح چحیلی با موضوع اصول و آداب و رسوم مندایی