نازدانه های فرهنگی ( اروسک های آیینی) زرتشتی یکشنبه اول اسفند ماه در پژوهشگاه میراث فرهنگی رونمایی شدند.
سالن آمفی تئاتر پژوهشگاه شاهد مهمانانی بود که برای دیدن اروسک های آیینی زرتشتیان که با نام بی بی گک معروفند و بیشتر برای نذر و نیاز و برآورده شدن حاجت فرزند آوری زنان از سوی آنان دوخته و به پیرانگاه ها اهدا می شده یا بر سر سفره ها قرار داده می شدند، گرد هم جمع شده بودند.
در آغاز برنامه، آقای علیرضا حسن زاده ریاست پژوهشکده مردم شناسی به مدعوین و میهمانان خیرمقدم گفت و چنین برنامه هایی را زیربنای دیگر فعالیت های پژوهشگاه میراث فرهنگی و پژوهشکده مرد شناسی دانست.
در ادامه از خانم ناهید خنجری به عنوان مجری طرح دعوت شد تا درباره این طرح پژوهشی در خصوص اروسک آیینی زرتشتیان ایران توضیحاتی را ارائه دهد.
ناهید خنجری گفت که به راهنمایی دکتر کتایون مزادپور از حدود سال ۹۳ پیگیر این طرح بوده که توسط پژوهشکده مردم شناسی آن را به مرحله اجرا درآورده است. او در سخنان خود به ریشه های نام بی بی کگ و نقش او در باور و اعتقادات زنان زرتشتی اشاره داشت. همچنین با ارائه چهار نمونه اروسک ساخته شده، درباره نحوه ساخت و دوخت لباس ها و اجزای پوشش بی بی کگ توضیح داد.
سخنران بعدی برنامه، آقای محیط طباطبایی مشاور ریاست پژوهشگاه بود که ضمن قدردانی از اینچنین برنامه هایی، به ارتباط اروسک های آیینی با طبیعت پرداخت و اینکه حفاظت از چنین آثاری یعنی پاسداشت حافظه تاریخی و چه خوب است که این حافظه های تاریخی در جای خود کارکرد خود را دوباره بازیابند.
در ادامه برنامه نماینده ایرانیان زرتشتی در مجلس در سخنانی گفت: ایران مانند یک گلستان است با گلهای متنوع و رنگارنگ. تنوعی که حاصل حضور و نقش آفرینی همه اقوام و نژادها و ادیان و.. است. هر کسی بخواهد به بهانه همرنگ سازی و یک رنگ کردن این تنوع را از بین ببرد، راه به خطا رفته است. دکتر اسفندیار اختیاری سپس درباره نقش بی بی کگ با ماوراءطبیعت و خداوند در اعتقادات و رفتارهای کودکان زرتشتی به ویژه دختران اشاره کرد و گفت. بی بی گک از گذشته های دور همیشه ابزاری برای درددل زنان و دختران زرتشتی با پروردگار یکتا بوده است. مانند امروز که کودک با عروسک خود درد دل می کند و حرف میزند و عقده گشایی و آرزو می کند، بی بی گک هم در دنیای سنتی گذشته این سرزمین و میان دختران زرتشتی همین نقش را داشته و به همین دلیل هم جایگاه آنها در پیرانگاه ها و بر سر سفره های آیینی بوده است.
ژیلا مشیری، مدیر گروه اسطوره و آیین هم درباره اسباب بازی های امروزی و نقش رباتها در دنیای کودکان امروز صحبت هایی را ارائه کرد.
سخنرانی پوپک عظیم پور، استاد دانشکده هنر دانشگاه تهران با پخش اسلاید حاوی تصاویر نازدانه های فرهنگی مناطق مختلف ایران بود،. او از همه خواست تا با کمک هم کاری کنند تا نازدانه های فرهنگی ایرانی که به دست مادران و دختران ایرانی دوخته می شوند پشت ویترین اسباب بازی فروشی ها دیده شوند و جای باربی های غربی را بگیرند.
او گفت تا پیش از این اروسک ها با نام سفیران فرهنگی ایران شناخته می شدند اما با الهام از یک دوست افغان نام نازدانه های فرهنگی را برای این اشیا لطیف مناسبتر دانست. این استاد دانشگاه که با سفر به مناطق دشوار مرزی و با کمک خانم لیلا کفاش زاده موفق به ثبت ملی نخستین اروسک ایرانی برای نخستین بار در فهرست آثار ملی ایران شده بود، به مشابهت اروسکهای دست ساز ترکمن ها با مجسمه های گلی عیلامی به جا مانده از هزاره اول پیش از میلاد اشاره کرد.
آخرین سخنران برنامه علی گلشن پژوهشگر و عضو هیئت مدیره موزه عروسک های ملل بود که ضمن تبریک به مناسبت این اتفاق گله کرد که چقدر جای پژوهشگران زرتشتی در این عرصه خالی است و همچنین از خانم خنجری خواست که در ساخت بی بی گک ها حتما از المان های دست دوز زرتشتی و زرتشتی دوزی استفاده کنند.
تقدیر و اهداء لوح و یادبود از طرف پژوهشکده میراث فرهنگی و برگ سبز سرو و آویشن توسط خانم مهرانگیز شهزادی و دکتر اسفندیار اختیاری به مجری طرح، خانم ناهید خنجری، بخش دیگری از برنامه بود و در پایان هم با گرفتن عکس یادگاری و پذیرایی برنامه رونمایی از اروسک های آیینی زرتشتیان ایران به پایان خود رسید.
علیرضا حسن زاده ریاست پژوهشکده مردم شناسی
ناهید خنجری
آقای محیط طباطبایی 
دکتر اسفندیار اختیاری
ژیلا مشیری
پوپک عظیم پور
علی گلشن 
