*این جشنواره است یا کنسرت؟ حضور گروه های جنبی درجشنواره چه معنایی می دهد؟/
*زرتشتی های گروه های جنبی در بخش رقابتی حضور پیدا کنند./
*زمان فراخوان کم بوده است، باید نوازنده هاحداقل ۶ ماه فرصت تمرین داشته باشند./
*جامعه را نبندید، اگر ببندید، هیچ رشدی نمی کنید./
*نمی شود هر کس فقط هر قطعه ای که می خواهد را بنوازد، این داوران هستند که باید انتخاب کنند./
*20 روز قبل، به من گفتند داوری، در حالی که ما باید چند ماه قبل بدانیم./
*من چگونه نوازنده هفت ساله را در کنار نوازنده بزرگسال داوری کنم؟/
بعضی وقت ها هم باید عین پتک بخورد توی سرت! در وهله اول چیزی شبیه سرخوردگی. شاید شنیدن برخی حرف ها خیلی سخت باشد و ناراحت کننده، اما خدا را چه دیدی! ممکن است همین موضوع، راهی باشد برای پیشرفت، بهتر شدن و رفع بعضی از نقصان ها و درجا زدن ها. درعوض افسوس، اتفاقا باید به پاخاست و طرحی نو درانداخت.
بخصوص که اگر این پتک، حرف های کسی باشد مثل استاد کیوان ساکت، استاد برجسته و ملی موسیقی که به عشق زرتشتیان در هفت دوره از جشنواره موسیقی کانون دانشجویان فروتنانه داور این رقابت ها بوده است. اظهاراتش از سر دلسوزی است و شوق برای دیدن پیشرفت جامعه ای که آنان را نماینده فرهنگ ایران می داند. همین است که وقتی در محفل زرتشتیان می نشیند دوست دارد گاتاها با صوت خوش خوانده شود و آدم های شرکت کننده در جشنواره نسبت به قبل از خود پیشرفت داشته باشند. ازاینکه درخواست هایش اجابت نشده دلخور است و می گوید چرا شرکت کنندگان بخش جنبی در رقابت ها نیستند و اصلا چیزی به عنوان موسیقی جنبی در جشنواره نداریم، باید به فکر گسترش نگاه ها بود و اینکه افرادی در حیطه هنر این جامعه پرورانده شوند که در سطح ملی یا حتی فراتر افتخار آفرین محسوب شوند. گفتگویم با استاد کیوان ساکت، شاید نگاه جدیدی به همه ما برای جشنواره های سال آینده بدهد، تا قدمی برای بهتر شدن نسبت به امسال برداریم. ضمن اینکه جا دارد از همین جا برای محمد دلنوازی استادی که پیشتر داوری جشنواره موسیقی زرتشتیان را عهده دار بوده است و اکنون در بیمارستان هستند آرزوی بهبودی کنیم.
*این چندمین دوره است که دراین رقابت ها به عنوان داور حضور دارید؟
اگر اشتباه نکنم ششمین یا هفتمین دوره ای است که دراین جشنواره بودم. از زمانی که با دکتر آریانپور و ریاحی و سریر دراین جشنواره شرکت می کردیم تا زمان آقای دلنوازی که شوربختانه یک ماه پیش از جشنواره، دچار خونریزی مغزی شدند و اکنون در بیمارستان هستند، باشنده بودم.
*دلیلی که در همه این سال ها و دوره ها چنین نقشی را در جشنواره می پذیرفتید چیست؟
باید بگویم من به هموطنان زرتشتی بسیارارج می نهم، آن ها را دوست دارم و از پاسداران فرهنگ ایرانی می دانم. با دیدن سطح جشنواره در سال های نخست گفتم، شاید حضور من بتواند تاثیر گذار باشد و باعث بهبود آن شود، از راهنمایی های من استفاده کنند تا هموطنان نازنین زرتشتی که نورچشمی ها و جگر گوشه هایشان را در راه آموزش موسیقی می گذارند و برای آن انرژی، سرمایه و وقت می گذارند، بتوانند از بین این نازنین ها استعدادهایی را شکوفا کرده که در سطح ایران و حتی فراتر از آن بدرخشد تا هم مایه سربلندی زرتشتیان و هم ایرانیان شود. ولی اینجا باید بگویم شوربختانه تاکنون به هر آنچه که من خواهش کردم، درخواست کردم، پیشنهاد دادم، هیچ گونه وقعی نهاده نشده است.
*مثلا؟
از همان لحظه که گاتاهای زرتشت را می خوانند، باید این سرود را پاس داشت و به بهترین شکل آن را اجرا کرد، گاتاهای زرتشت را نباید فالش خواند، این را هر سال گفتم، اگر قرار است این برنامه اجرا شود آن را درست و موسیقیایی و با صوت زیبا بخوانند.
البته بخش اول گاتاها خوانی مجزا از خود جشنواره است.
فرق نمی کند آن هم جزو جشنواره است. گاتاها بزرگترین پیام های انسانی است که زرتشت می گوید. باید آن را خوب اجرا کرد تا آدم ها به آن نزدیک شوند. همه دین ها وقتی کتاب خودشان را می خوانند به بهترین شکل اجرا می کنند، نباید این موضوع، صرفا انجام وظیفه باشد. باید بالاترین ارج مندی را به آن داشت.
*از مسائل دیگری که شما را نارحت می کند چیست ؟
این که این جشنواره است یا کنسرت ؟ حضور گروه های جنبی در جشنواره ای که ساعت و امکانات محدودی برای اجرا کردن دارد چه معنا می دهد؟ آن هم گروهی که قوی نیست. چرا باید گروه های جنبی در چنین جشنواره ای با این محدودیت زمانی ۵ آهنگ یا بیشتر اجرا کنند؟ آن هم درجشنواره ای که با تاخیر برگزار شده و زمان کمی دارد. برای چه؟ من داور به چه دلیل باید این کار را نگاه کنم.
*اما برای تنوع شاید عده ای این موضوع را بپسندند.
یک کار یا دو کار، مثلا در آنتراکت. جشنواره ها هیچ کدام بخش جنبی ندارند. جشنواره موسیقی و رقابتی است. گروه جنبی می تواند آخر جشنواره یکی دو آهنگ بزند. آن هم گروه جنبی که قوی باشد. مثلا همان دختر خانم کوچک، خانم نیکی پاک منش که با اعتماد به نفس وتنهایی در بخش رقابتی پیانو زد، کار خیلی بهتری بود، ای کاش این بچه ها بیشتراجرا می کردند و نمایش هایی مثل این عزیزان افزایش یابد. به مسئولین بگویید باری به هر جهت برخورد نکنند، شما امکانات کمی دارید و این برنامه سالی یکبار با خون جگر خوردن ها توسط برگزارکنندگان، شکل می گیرد، آن هم با چه برنامه ریزی هایی، اینکه مجوز بگیرید و چه قدر زحمت بکشید، من زحمتی که برای اجرای چنین برنامه ای کشیده می شود را می دانم و درک می کنم، می دانم چه قدر زیاد تلاش می شود و اجرای آن تا چه میزان سخت و دشوار است، آن هم با همه محدودیت ها و دشواری ها، پس نباید چنین زحمتی حیف شود. من به عنوان داور نمی خواهم کار ضعیف ببینم. ما برای دیدن بخش رقابتی آمدیم و چنین اجراهایی را ببینیم خسته می شویم. این که یک گروه جنبی ۶-۷ برنامه اجرا کند رسم برگزاری یک جشنواره رقابتی نیست.
غیر از این، سن افراد باید جدا باشد، مثلا سن ۸ تا ۱۵ سال باهم مقایسه شوند، از ۱۵ سال به بالاتر باهم . من که نمی توانم خانم نیکی پاک منش را با کسی با سن خیلی بالاتر از او مقایسه کنم.
*اتفاقا یکی از سئوالات من نیز این است که ملاک داوری ها به چه نحو است؟ باتوجه به این که یک عده، گروهی، عده ای فردی، دراین رقابت ها شرکت می کنند از سویی سازها با یکدیگر متفاوت است. ملاک انتخاب و داوریتان در چنین شرایطی چیست؟
این ها چیزهایی است که بارها و بارها، شخصی به دبیرهای جشنواره گفتم. حالا شما سخنان مرا در سایت بگذارید. از طرفی نمی شود هر کس هرقطعه ای که می خواهد را بنوازد. این داوران هستند که باید انتخاب کنند که مثلا از این سه قطعه یک قطعه را انتخاب کنید و بزنید و یک قطعه هم اختیاری نواخته شود.
*بنابراین باید قطعات از طرف شما داوران مشخص شود.
بله! یک قطعه اختیاری به انتخاب نوازنده است، یک یا دو مورد از طرف ما مشخص می شود، در همه جشنواره ها روال به این شکل است. برنامه ای که با این زحمت، سالی یکبار اجرا می شود را خوب به نتیجه برسانیم.
* از ملاک های داوری می گفتید.
ناگزیریم از میان همین شرایط انتخاب کنیم، ملاک های ما دشوار است. کار دیگری می شود کرد؟
*به هر حال اول تا سوم را چه طور تعیین می کنید؟
تنها کاری که دراین شرایط کردیم، جدا سازی گروهی ها، سازهای سنتی و سازهای کلاسیک از یکدیگر بوده است.
هماهنگ بودن باهم یک المان است، کوک بودن سازها، یک المان است، ریتم و هماهنگی، لباس پوشیدن و آراستگی ظاهر، انتخاب قطعه، همگی ملاک های داوری هستند.
به عبارتی کوک یا فواصل، ریتم، موزیکالیته، سولاریته، انتخاب قطعه، آداب صحنه، پاسچر، مورد سنجش قرار می گیرد.
*اینکه یک نفر یک آهنگ سخت را به عنوان قطعه انتخاب کند امتیاز می دانید؟
اگر خوب بزند، خوب می دانیم، اما اگر قطعه ای سخت را انتخاب کند که نمی تواند بزند را بد می دانیم، می خواستی چیزی را انتخاب کنی که می توانی بنوازی، مثل این می ماند که من یک وزنه پانصد کیلویی را انتخاب کنم نتوانم بلند کنم و بعد بگویم انتخاب من دشوار بوده است، خب وزنه ای را انتخاب کن که بتوانی بلند کنی. ما روی نتوانستن که نمره نمی دهیم.
*در گذشته گروه ها یا افراد خوب و باسطح مطلوبی دراین جشنواره حضور داشتند که امسال نبودند، دلیل این امر را چه می دانید؟ از طرفی چه طور می توان امیدوارانه تر به جشنواره نگاه کرد؟
نوازنده ها و گروه ها هیچ تقصیری ندارند، ستاد جشنواره مقصر است.
*باید چه کار کند؟
همین کارهایی که گفتم را انجام دهد. از طرفی من فکر می کنم نازنین های زرتشتی نباید در دایره محدود هنرمندان زرتشتی تحت آموزش قرار بگیرند. این افراد باید تحت آموزش استادان برجسته ملی باشند و نه فقط نوازندگان و هنرمندان اندک زرتشتی که از نگاه موسیقیایی جزو برترین ها نیستند، این افراد باید آموزش آواز، سلفژ، ریتم، ساز، صداسازی و خیلی چیزهای دیگر ببینند. جامعه را نبندید، اگر جامعه تان را ببندید، هیچ رشدی نمی کنید مثل اتفاقی که الان افتاده است. من در یک جلسه در دوره کرونا به صورت از راه دور داور بودم. یک جوانی که درآلمان بود پیانو می زد و تنبک هم می نواخت ولی چون در آلمان و از معلمان آلمانی بهره برده بود با آنکه سن کمتری هم داشت، ده سر و گردن از بقیه بالاتر به شمار می آمد، چون از معلمان آلمانی استفاده کرده است.
*بنابراین یکی از کارهایی که می شود کرد حضور چیزی شبیه صداهای غایب یا نوازندگان غایب از سایر کشورها در جشنواره است.
منظورمن این است که در جامعه را نبندید که دورخودش بچرخد، اینطوری هیچ چیزی رخ نمی دهد، هیچ رخداد بزرگ فرهنگی شکل نمی گیرد. از همه دعوت کنید. باید گوش شنوایی برای حرف های من باشد.
در همه جشنواره ها از ۶ ماه قبل به داوران اعلام می کنند و داوران مثلا از ۱۰۰ نفر ۱۵ نفر را انتخاب می کنند. در دورنهایی این تعداد باهم به رقابت می پردازند.
از طرفی زمان فراخوان کم بوده است، باید نوازنده ها حداقل ۶ ماه فرصت تمرین کاری که گفته می شود را داشته باشند و تمرین کنند و بررسی انجام شود.
*به شما چه زمانی برای داوری مسابقات درخواست شد؟
۲۰ روز قبل، در حالی که ما باید چند ماه قبل بدانیم و شرکت کننده ها هم از چند ماه قبل خود را برای قطعه آماده کنند. از طرفی چرا این گروه های جنبی در بخش رقابتی شرکت نمی کنند؟
*یکی از دلایلش این است که در گروه های جنبی افراد غیر زرتشتی هم حضور دارند و از همین رو در بخش رقابتی نیستند.
خب زرتشتی های این گروه های جنبی در بخش رقابتی حضور پیدا کنند یا اصلا به صورت فردی در رقابت ها باشند و ما هم با تمایل بیشتری برنامه را می دیدیم. اگر این طوری است که من گروه خودم را برای بخش جنبی می اوردم، صد سرو گردن هم بالاتر بودند.
