وب سایت پارس تودی متعلق به سرویس برونمرزی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، از دکتر اسفندیار اختیاری به عنوان پدر اقتصاد دانش بنیان نام برده است و در این زمینه به گفتگو با نماینده ادوار ایرانیان زرتشتی در مجالس هشتم، نهم، دهم و یازدهم پرداخته است.
در این گفتگو که در وب سایت پارس تودی منتشر شده است، دکتر اسفندیار اختیاری به عنوان طراح قوانین حمایت از شرکت های دانش بنیان به معرفی این شرکت ها و نقش آنها در اقتصاد و تاثیر آن ها می پردازد.
بخش هایی از این گفتگو را در ادامه مطلب بخوانید:
دکتر «اسفندیار اختیاری» نماینده ادوار زرتشتیان ایران و رئیس کمیته پژوهش و فناوری مجالس هشتم، نهم، دهم و یازدهم و طراح اصلی دو قانون مهم حمایت از شرکت های دانشبنیان در ایران (طراح قانون شرکت های دانشبنیان در سال ۱۳۸۹ و ۱۴۰۱)، بنیانگذار نخستین مرکز تکنو سنتر (مرکز فناوری اقبال) در یزد و ملقب به پدر اقتصاد دانشبنیان و پارکهای ایران است.
در ادامه گفتوگوی خبرنگار پارس تودی با دکتر «اسفندیار اختیاری» آمده است.
آقای دکتر بطور کلی منظور از شرکت های دانشبنیان چیست؟
شرکت های دانشبنیان براساس فکر و دانش شکل می گیرند و در واقع این شرکتها فکر و ایده خود را به عمل تبدیل کرده و میفروشند. در اقتصاد دانش بنیان، ما با دو مقوله جدی «نوآوری» و «تکنولوژی» سرکار داریم. در این مدل اقتصادی، مشتریان، پول نوآوری را می دهند، از این رو هیچوقت به پایان نمیرسد زیرا فکر به پایان نمی رسد.
درواقع در اقتصاد دانشبنیان این شعر «سعدی» شاعر بزرگ ایرانی جنبه عملی پیدا می کند که می فرماید: توانا بود هرکه دانا بود (علم و تجربه در کنار هم).
ایده شرکتهای دانشبنیان در ایران از چه سالی مطرح شد و از چه زمانی جنبه عملی گرفت؟
اقتصاد دانشبنیان در ایران از حدود سال ۱۳۸۰ هجری شمسی با تاسیس نخستین پارکهای علم و فناوری در ایران جنبه عملی گرفت.
در سال ۱۳۸۹، «قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان وتجاری سازی تحقیقات» با ۱۳ ماده تصویب شد، قانونی که ساختار و چارچوبهای حمایتی مختلفی از شرکتهای دانش بنیان و پارکهای علم و فناوری را تعریف کرد.
براساس این قانون شرکتهای دانشبنیان بسیاری شروع به فعالیت کردند و شرکتهای قبلی نیز با دلگرمی بیشتری به توسعه فعالیتهای خود ادامه دارند. در سال ۱۴۰۱ نیز «قانون جهش تولید دانش بنیان» به تصویب رسید و ابلاغ شد.
اکنون وضعیت شرکت های دانشبنیان در ایران چگونه است؟
ما تجربه خوبی در این زمینه داریم. در واقع «ایران» هاب کشورهای غرب آسیا در موضوع شرکتهای دانشبنیان است. در سطح جهانی نیز رتبه خوبی داریم. بسیاری از این شرکتها میزان صادرات و گردش مالی خوبی دارند و در سطح بین المللی کار می کنند.
در چه موضوعاتی در عرصه های بین المللی موفق هستیم؟
در کشور ما بیشتر فعالیت این شرکتها در عرصههای فنی ومهندسی، رباتهای پزشکی، مهندسی پزشکی، آی.تی، دارو و نانو تکنولوژی است.
بسیاری از شرکتهای دانش بنیان ایرانی در زمینههای دارویی- مهندسی پزشکی و ساخت تجهیزات درعرصه بینالمللی قابلیت رقابت دارند. اکنون بسیاری از شرکتهای دانش بنیان محصولاتشان را به کشورهای منطقه و فراتر از آن صادر می کنند.
آیا در موضوع علوم انسانی و هنر نیز عرصه برای فعالیت این شرکت ها وجود دارد؟
بله درهر عرصه ای که فکر نو تولید شود و این فکر قابل عرضه در کار اقتصادی باشد، اقتصاد دانشبنیان شکل گرفته است. مثلا در موضوع گردشگری می توان از اولین نفری که ایده استفاده از خانه شخصی را به عنوان بومگردی و درآمدزایی مطرح کرد به عنوان اقتصاد دانش بنیان نام برد.
در ایران از شرکت های دانشبنیان چه حمایتهای قانونی صورت می گیرد؟
در قانون مصوب، حمایتهای قانونی لازم در نظر گرفته شده است. مثلا این شرکتها از وامهای با سود کم، معافیتهای مالیاتی و نظایر آن بهرهمند هستند. در واقع ما تلاش کردیم که در قانون هر آنچه برای شرکتهای دانش بنیان درخارج از ایران در نظر گرفته شده است برای شرکتهای ایرانی هم در نظر گرفته شود.
آینده شرکتهای دانشبنیان را چگونه ارزیابی می کنید؟
ایرانیها هم هوش و هم تحصیلات لازم را دارند، بنابراین شرکتهای دانش بنیان خیلی خوب می توانند کار کنند به شرطی که مشکلات دولتی بودن اقتصاد از سر راهشان حذف شود.
به عنوان سوال آخر در این بخش، آقای دکتر وضعیت ایران از نظر تولید علم در جهان چگونه است؟
ایران یک درصد جمعیت جهان را دارا است و از نظر شاخص تولید علم بیش از یک درصد تولید علم در جهان را دارد. ایران همواره از نظر تولید علم در منطقه غرب آسیا اول یا دوم بوده است. یکی ار شاخصهای تولید علم، انتشار مقالات علمی درمجلات علمی معتبر در جهان است که ایران در این زمینه آمار بسیار خوبی دارد. شاخصهای دانشگاهی چون تعداد تحصیلکردگان در ایران بالا است. این علم گرایی قابل افتخار است ضمن اینکه این موقعیتی است که می شود از آن در راستای توسعه شرکت های دانشبنیان و افزایش سهم آنان در اقتصاد ملی استفاده کرد.
