برساد، امید کاجیان _ دکتر محمود امانی، دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش کشور در گفتگو با برساد، تاکید کرد: هیچ بخشی از تاریخ ایران از کتب درسی حذف شدنی نیست، اگر خطایی صورت گرفته سازمان پژوهش و برنامه ریزی کشور مسئولیت پیگیری دارد.
با دکتر محمود امانی دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش کشور، پیرامون مدارس زرتشتی نقش آموزش و پرورش در صیانت از آن و همینطور موضع این نهاد نسبت به تاریخ پیش از اسلام در کتب درسی و مباحثی که پیشتر در این خصوص در برخی رسانه ها عنوان شده است به گفتگو نشستیم:
عمده مدارس زرتشتی جزو مدارس تاریخی و بخشی از میراث فرهنگی کشور هستند. نقش آموزش و پرورش در صیانت از این مدارس چیست؟
مدارس ماندگار ما فقط یک بنای آموزشی نیستند؛ بلکه بخشی از هویت و میراث فرهنگی ایران به شمار میآیند. ما یک اساساسنامه برای مدارس ماندگار و صیانت از آن داریم تا جلوی از بین رفتن آن را گرفته و کمک کنیم تا این مدارس سرپا و زنده بمانند و با حفظ دانش آموز به فعالیت های آن، قوت ببخشیم. ما در آموزش و پرورش برای همین موضوع اساسنامه مدارس ماندگار را تدوین کردهایم. براساس این اساسنامه، شرایط دشواری برای تبدیل یک مدرسه به «مدرسه ماندگار» وجود دارد. اما پس از آن که یک مدرسه ماندگار شد؛ ساختمان آن نباید دچار تغییرات اساسی شود و تنها مرمت اصولی و فنی مجاز است. مشخصات دیگری هم در شرایط ماندگار ماندن مدرسه وجود دارد.
برای پایداری این مدارس سه رکن اصلی پیشبینی شده است. نخست هیئت امنای مدرسه که محور اصلی تصمیمگیری و فعالیت هستند.
دوم شهرداریهای مناطقی که مدارس در آن جا وجود دارد و بهعنوان نهاد شهری باید از این مدارس حمایت کنند، چرا که این مدارس متعلق به همه مردماند. ما در هیات امنا نماینده شهرداری و شخص شهردار را در نظر گرفتیم و سوم آموزش و پرورش که مدیریت کلان را برعهده دارد و از طریق شوراهای مدرسه و هیأت امنا نقش محوری ایفا میکند. ما می دانیم که مدارس ماندگار با دشواری های فراوانی روبه رو هستند. البته مرمت و نگهداری این مدارس هزینههای زیادی دارد و به همین دلیل همکاری و همافزایی این سه رکن برای بقای مدارس ماندگار ضروری است. مدیریت مدارس نقش عمده ای در این حوزه دارد. نکته قابل توجه اینکه تنها ۵۳ مدرسه در تمام کشور ماندگار شده اند که ۳ مدرسه متعلق به زرتشتیان است و ما به اهمیت این نقش و موضوع واقفیم.
این تعامل سه گانه با آموزش و پرورش قرار است به چه نحو صورت بگیرد؟
از طریق شورای مدرسه و هیات امنایی که در مدارس پیش بینی شده است در این مدارس هم از شهرداری ها هیات امنا و آموزش پرورش وجود دارند.
با وجود همه مباحثی که گفتید این اساسنامه مدارس ماندگار چگونه بقای این مدارس را تضمین میکند؟
اساسنامه مدارس ماندگار یک چارچوب قانونی و اجرایی است تا این مدارس صرفاً در سطح بنا باقی نمانند، بلکه بهعنوان نهادهای زنده فرهنگی و آموزشی به حیات خود ادامه دهند. در این اساسنامه تأکید شده است که مدرسهها باید با حضور دانشآموزان فعال باشند، هویت تاریخیشان حفظ شود و همزمان تعمیرات لازم به شکل علمی و فنی انجام گیرد.
نکته مهم این است که مدارس ماندگار هویت شهری و ملی دارند. برای همین شهرداریها در هیأت امنای این مدارس نماینده دارند و حتی شهردار نیز میتواند در این ترکیب حضور داشته باشد. آموزش و پرورش هم از طریق شوراهای تخصصی و با همراهی شهرداری و هیأت امنا، وظیفه دارد درباره آینده و کارکرد مدرسه تصمیمگیری کند.
متاسفانه ما در چندسال گذشته خبرهای ضد و نقیضی داشتیم مبنی بر اینکه بخشی هایی از مباحث مربوط به تاریخ پیش از اسلام در کتب درسی کمرنگ شده یا قسمتهایی از آن حذف شده اند. مثلاً پیشتر پیرامون برخی صفات کوروش یا سلسله های پادشاهی در برخی سایت ها و خبرگزاری ها مطالبی درباره تغییرات در کتب درسی داشتیم. موضع آموزش و پرورش فعلی در این زمینه چیست و آیا پیگیری یا توجه ویژه تر به این بخش از تاریخ در کتب درسی خواهد شد؟
سیاست کلی کشور در حوزه کتابهای درسی کاملاً روشن است. ما در پی ایجاد یک هویت منسجم و پایدار هستیم که از ایران کهن تا ایران امروز امتداد پیدا کند. همه دورههای تاریخی، از باستان تا دوران اسلامی و معاصر، بخشی از هویت ملی ما هستند و باید در محتوای آموزشی بازتاب داشته باشند.
بنابراین اگر در جایی قصور یا سهوی صورت بگیرد، مسئولیت پیگیری و جبران آن با سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی است که متولی اصلی محتوای درسی کشور است. شوراهای برنامهریزی درسی نیز بر این روند نظارت دارند. این سیاست کلان را باید صیانت کنند و اگر در جایی قصوری و کوتاهی و کاستی وجود دارد آن را جبران کنند.
آیا در این حوزه، در دولت های مختلف سیاست های آموزش و پرورش تغییر می کند و سلیقه ای عمل میشود که بعضاً چنین اخباری از گوشه کنار شنیده شده؟
شوراهای برنامه ریزی درسی در دوره های تحصیلی با ترکیب معینی که دارند باید بر این موضوع نظارت داشته باشند. من نمیتوانم بهطور خاص درباره یک مورد مثل حذف بخشی از تاریخ نظر قطعی بدهم، چرا که این موضوع نیازمند بررسی تخصصی و مستند است. باید دقیقاً مشخص شود چه تغییری در چه زمانی رخ داده و با چه دلایلی بوده است.
اما آنچه بهطور کلی میتوانم بگویم این است که موضع کشور و آموزش و پرورش، روشن است صیانت از تمام پیشینه تاریخی ایران. ما همه دورهها را بخشی از هویت امروز خود میدانیم.
وظیفه ما این است که عناصر هویتی هر دوره را به درستی به نسل جدید منتقل کنیم. نگاه ما جامع و مسئولانه است و نسبت به همه دورههای تاریخی کشور احساس مسئولیت داریم.
موضع خود شما نسبت به نیاز به توجه هرچه بیشتر به این بخش از هویت تاریخی در کتب درسی ما و پررنگ شدن آن چیست ؟
ما پیشینه و هویت ملی خود از شکلگیری تا به امروز در تمام دوره های تاریخی را بخشی از هویت امروز خود میدانیم و نسبت به همه دوره های تاریخی کشور به صورت جدی احساس مسئولیت در انتقال عناصر هویتی خودمان در این زمینه داریم.
