سرای اهل قلم، با برگزاری نشستی در حاشیه سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب، مشکلات صنعت نشر اقلیت های دینی را بررسی کرد.
این نشست پسین پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت ماه با حضور دکتر فرزانه گشتاسب مدیر انتشارات فروهر، دکتر علی فریدونی، مدیرکل مجامع و تشکل های وزارت ارشاد، سعید تقوی، رییس اداره اقلیت های دینی وزارت ارشاد، دکتر آندرانیک سیمونی و هارون یشایایی از فعالین صنعت نشر ارامنه و یهودیان ایران برگزار شد.
دکتر فریدونی در آغاز نشست ضمن خیرمقدم و قدردانی از حضور باشندگان به ویژه ناشران پیروان ادیان الهی در این نشست، نشر را رکن اساسی فرهنگ دانست و افزود در حوزه نشر پیروان ادیان الهی با توجه به نیازهای خاصی که دارد تلاش کردیم در حوزه تمهیدات، تسهیلات و مجوزها نسبت به فعالین این حوزه توجه ویژه ای کنیم و تسهیل کننده صنعت نشر باشیم.
دکتر فرزانه گشتاسب، مدیر مسئول انتشارات فروهر، در آغاز سخنان خود با بیان آنکه وقتی قیدی روی کار صنعتی می گذاریم و می گوییم ناشرین زرتشتی، باید دنبال تفاوت ها باشیم در حالی که مسائلی که ناشرین اقلیت های مذهبی دارند همانهایی است که گریبانگیر صنعت نشر کل کشور است و شاید تنها تفاوت مخاطبین خاص این ناشران هست که شاید این مشکلات را بیشتر می کند. وی به نخستین مساله نشر، قیمت کتاب اشاره کرد و افزود ناشران برای اینکه بتوانند قیمت کتاب را کنترل کنند دچار مشکلات فراوانی هستند. وی کم توانی مالی ناشران را به خاطر کمی تیراژ کتابها موضوع دیگری دانست و ادامه داد با این حال مهمترین مساله ما پایین بودن سرانه مطالعه است و چرا از ۸۰ میلیون ایرانی تنها ۲ میلیون اهل مطالعه هستند و چرا یک جوان ایرانی حاضر است پیتزای روزانه خود را بخورد ولی همان مقدار پول را به بهانه گرانی کتاب صرف خرید کتاب نکند؟
دکتر فرزانه گشتاسب در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع توجه به کمیت کتابها به جای کیفیت آنها در وزارت ارشاد انتقاد کرد و افزود به عنوان نمونه در حالی که سال گذشته پیش شرط شرکت در نمایشگاه کتااب، چاپ ۳۰ عنوان کتاب در چهار سال گذشته بود به ناگاه امسال این شرط به ۴۰ کتاب افزایش یافته است. وی ادامه داد بسیاری از ناشران برای آنکه خود را به این عدد برسانند در اواخر سال مجبور شدند هر نوع کتابی را چاپ کنند در حالی که ناشرین اقلیت های مذهبی نمی توانند هر کتابی را چاپ کنند. و ما باید بتوانیم فرهیختگان و دانشمندان خودمان را جذب این نشر بکنیم. وی ادامه داد ناشرین اقلیت ها محتوای خاص فرهنگی تولید می کنند و مخاطبین خاص دارند به همین دلیل خیلی از این ناشران دچار تنگنای مالی هستند.
مدیر مسئول انتشارات فروهر، ادامه داد لازم است برای نشر کتاب به صورت هدفمند یارانه اختصاص یابد و از پژوهشگران به صورت هدفمند حمایت شود و بودجه کتابخانه های تخصصی برای خرید کتاب افزایش پیدا کند و این بودجه حتما صرف خرید کتاب شود و از سوی دیگر ارشاد هم تفاوتی بین ناشران نگذارد و کتابهایی که از سوی ارشاد خریداری می شود برای گردش مالی ناشرین می تواند کمک زیادی باشد.
هارون یشایایی، فعال صنعت نشر یهودیان و فرنشین سابق انجمن کلیمیان نیز در سخنان خود با بیان آنکه تلمود، دومین کتاب مقدس یهودیان پس از تورات تحت تاثیر فرهنگ ایران است، افزود: یهودیان در هر جایی که بودند کتاب های خود را با زبان آن ملت می نوشتند و جدا نبودند. وی به عنوان نمونه به فیه مافیه مولانا یا کتاب یوسف و زلیخای جامی اشاره کرد و اضافه کرد:این کتاب ها به زبان فارسی و با خط عبری نوشته شده اند. وی در جای دیگر به جنگ های صفویه با گرجستان اشاره کرد و افزود در آنزمان گرجی ها، یهودیان را آزار می دادند که شاه ایرانی به حمایت از آنها پرداخت و در اینباره شاعران یهودی به قصیده سرایی به زبان فارسی پرداخته اند. وی در سخنان خود با خوانش ابیاتی از شاعران کلیمی به زبان فارسی ادامه داد که جدا کردن تاریخ و فرهنگ جوامع اقلیت های دینی در ایران به هیچ وجه صورت نمی گیرد.
دکتر آندرانیک سیمونی، فعال صنعت نشر ارمنی نیز در این نشست با بیان آنکه نمایشگاه کتاب یک فستیوال و جشن خرمنی برای کتاب است افزود در هر جایی از ایران که نگاه کنیم، اقلیت های مذهبی حضور داشته اند. وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان آنکه نخستین کتابی که به روش گوتنبرگ در ایران چاپ شد در کلیسای وانک بود ادامه داد پس از ۲۰۰ سال از آن تاریخ نیز نخستین دستگاه چاپ به ایران در کلیسای وانک وارد شد و اوراق دولتی نیز در این چاپخانه چاپ می شد.
