دکتر بهرام بختیاری موفق به ثبت اختراع ساخت لایسیمتر کوچک وزنی هوشمند قابل حمل شده است، برای آشنایی بیشتر با این اختراع و کاربرد آن گفتگوی کوتاهی با این استاد دانشگاه داشته ایم.
در معرفی دکتر بهرام بختیاری باید گفت وی اولین دانش آموخته دکترای رشته هواشناسی کشاورزی در ایران است، مدیرمسئول و عضو هیات تحریریه مجله ISC هواشناسی کشاورزی است. دارای ۱۳۰ مقاله در کنفرانسهای ملی و فراملی و ۴۰ مقاله علمی پژوهشی و ۱۵ مقاله بین المللی می باشد. البته از سال ۱۳۸۸ نیز به عضویت هیات علمی بخش مهندسی آب دانشگاه شهید باهنر کرمان در آمده است. وی به همراه فرنوش فرزانه زردشتی، احسان پاک گوهر و کورش قادری این اختراع را به ثبت رسانده است:
لطفا این دستگاه را به زبان ساده برایمان توضیح دهید؟
با توجه به کاهش ذخایر آبی کشور، ایران در آستانه بحران آب به سر می برد و تامین آب به یکی از مهمترین چالشهای کشور تبدیل شده است. با توجه به اینکه بخش کشاورزی بیشترین مصرف آب را در بین بخشهای گوناگون دارد. لذا اندازه گیری اینکه هر گیاه به صورت مجزا چقدر آب مصرف می کند در مدیریت مزارع نقش مهمی ایفا می کند. از سوی دیگر با توجه به تغییرات اقلیمی اخیر، نیاز به تجدید نظر در سند ملی آب کشور نیز احساس می شود. این موضوعات من را بر آن داشت تا دانسته های قبلی و فناوریهای نوین را را درهم آمیخته و طرحی تحت عنوان میکرو لایسیمتر Micro Lysimeter هوشمند را ارائه کنم.
با توجه به اینکه تبخیر از سطح آب و خاک و تعرق از سطح گیاه، سهم مهمی در هدر رفت آب به ویژه در مناطق نیمه خشک و کویری ایران دارد. می توان با استفاده از این وسیله و به روش دقیق تری، درک بهتری از تعادل آب در این مناطق به دست آورد. در این میکرو لایسیمتر امکان ذخیره سازی و پردازش داده ها توسط کامپیوتر وجود دارد و می توان با استفاده از این داده ها، نیاز آبی گیاهان زیر کشت در هر منطقه را به صورت دقیق محاسبه کرد. اگر این دستگاه به صورت شبکه ای در ایران مورد استفاده قرار گیرد، می توان طراحی سیستم های آبیاری در اقلیم های گوناگون را با دقت مطلوب انجام داد.
به طور خلاصه باید گفت این دستگاه در مزرعه یا گلخانه در درون خاک نصب شده و با کشت گیاه داخل آن و اندازه گیری نیاز آبی در مراحل مختلف رشد گیاه می توان در هر مرحله، آب مورد نیاز آن گیاه را جهت طراحی سیستم آبیاری مورد استفاده قرار داد. جز دیگری که در این وسیله طراحی شده و بصورت خودکار عمل می کند، جز اندازه گیری آب خروجی است. این جز در مطالعات آب و خاک از آن جهت اهمیت دارد که می توان با در دست داشتن کمیت و کیفیت آب خروجی برای برنامه ریزی های کود دهی، سمپاشی و آبیاری استفاده کرد. این دستگاه با قابلیت اتصال به اینترنت، کاملا به صورت خودکار عمل کرده و نیازی به حضور کاربر جهت ثبت اطلاعات در مزارع و محیط های دوردست نمی باشد.
از کجا فکر این ایده در شما شکل گرفت؟
این ایده، در راستای بازبینی سند ملی آب کشور از مدتها قبل در ذهن بنده بود، اما مدتی درنگ کردم تا بتوانم این پروژه را با همکاری یکی از دانشجویان زرتشتی به ثمر برسانم. باعث افتخار بود که نهایتا با علاقه ای که خانم مهندس فرنوش فرزانه در این زمینه نشان دادند، این ایده را به عنوان استاد راهنما، موضوع پایانه نامه کارشناسی ارشد در گرایش مدیریت منابع آب اعلام و به نتیجه رساندیم و ایشان به عنوان رتبه اول این رشته در بین هم دوره ای های خود دانش اموخته شدند. که در همینجا برای ایشان آرزوی موفقیت روزافزون دارم.
برای کاربردی کردن این دستگاه چه برنامه ای دارید؟
این دستگاه به مانند ایستگاه های هواشناسی می ماند. منظورم این است که این دستگاه باید به صورت شبکه ای در سراسر کشور نصب و شروع به داده بردازی نماید تا بتوان داده های آن ها را تحلیل نموده و از آنها در راستای برآورد نیاز آبی بهره برد. بنابراین در صورت جذب حمایت مادی و تجاری سازی آن و ارتقای این دستگاه چه از نظر شکل ظاهری و چه از نظر ارتقای سیستم های الکترونیکی، می توان آن را جهت بهره برداری ملی به سازمانهایی نظیر جهاد کشاورزی و وزارت نیرو ارائه کرد. گرچه به همین شکل نیز تاکنون گفتگوهای متعددی با سازمانهایی نظیر آب و برق خوزستان با اینجانب انجام شده است. امیدوارم با تلاشی که در جوانان همکیش خود سراغ داریم و با تعدادی از آنها در بخش مهندسی آب دانشگاه شهید باهنر کرمان در حال پژوهش می باشم بتوانیم ایده های دیگری را در راستای بهبود و مدیریت منابع آبی کشور به ثمر بنشانیم.
سخن پایانی:
ضمن تشکر از تارنمای برساد سخن آخر را با گفته بزرگ توس به پایان می رسانم:
چون دانا نماید به کاری درنگ
به پیروزی آرد جهانی به چنگ
همه کارها در فروبستگی
گشاید و لیکن به آهستگی
