موبد پدرام سروش پور در برنامه شب آتشکده ها که در بنیاد ایرانشناسی و به همت مجله بخارا برگزار شد گفت: ما زرتشتیان، اگرچه به تعداد اندک باشیم، اما با همت و غیرتی مثال‌زدنی، خود را وام‌دار ایران کهن می‌دانیم

و وظیفه خود می‌دانیم که همواره در خدمت ایران و ایرانیان بوده و به نام ایران و ایرانی مفید واقع شویم.»
وی افزود: اگر بخواهیم رد پای آتش و آفرینش آن را در فرهنگ ایرانی دنبال کنیم، به جشن‌های گاهنبار می‌رسیم؛ آیین‌هایی که قدمت آن‌ حتی به پیش از زمان زرتشت بازمی‌گردد. اگر بخواهیم آن‌ها را ترجمه کنیم، این جشن‌ها در ایران پیشا‌زرتشتی، در واقع جشن‌های فصلی بوده‌اند؛ جشن‌هایی مبتنی بر تقسیم‌بندی زمانی که با عنوان گاهنبارها، زمان‌هایی برای انبار کردن و بخشیدن نعمت‌ها به‌شمار می‌رفتند.

نوروز هفتمین گهنبار
موبد سروش‌پور تصریح کرد: ما شش گاهنبار اصلی را می‌شناسیم که در طول سال در ماه‌های مشخص برگزار می‌شوند و هر کدام نماد بخشی از آفرینش‌اند: در تیرماه: نماد آفرینش آسمان؛ در شهریور: آفرینش زمین؛ در مهر: آفرینش گیاه؛ در دی: آفرینش حیوان؛ در اسفند: آفرینش انسان.
اما آنچه مشخص است، همان‌گونه که پژوهشگر برجسته فرهنگ زرتشتی، مری بویس نیز اشاره کرده، نوروز را باید به عنوان هفتمین گاهنبار و گاهِ آفرینش آتش شناخت؛ چرا که با آتش، گرما و نور مینوی به جهان مادی دمیده می‌شود و زندگی آغاز می‌گردد.
وی ادامه داد: در متون کهن آمده که پیش از آفرینش جهان مادی، جهان مینوی آفریده شده بود؛ جهانی معنوی که جلوه‌های آن در قالب آفرینش‌های مادی پدیدار شد. با آفرینش آتش، معنویت به جهان مادی دمیده می‌شود و نور، که نماد آگاهی است، بر هستی می‌تابد. گاهنبارها از مهم‌ترین جشن‌های دینی ایرانیان بودند که در آتشکده‌ها، خانه‌ها و مکان‌های پاک برگزار می‌شدند.

نور نماد آگاهی است
موبد سروش پور تاکید کرد: اگر گات‌ها را که سروده‌های اشوزرتشت هستند مطالعه کنید، سخنی مستقیم از آتش در آن‌ها نمی‌یابید، بلکه سخن از نور است؛ نوری که نماد آگاهی است. اشوزرتشت نخستین پیامبری بود که هستی را به یکتایی نام برد و خدای خود را “مزدا” خواند؛ به معنای دانای کل. انسان، برای رسیدن به مزدا، باید اندیشه‌اش را به جایگاه “بهمن” یا نیک‌اندیشی برساند. اینجاست که روشنایی، که نماد آگاهی است، معنای ژرف‌تری می‌یابد؛ همان‌گونه که در روشنایی می‌توان هستی را دید، در آگاهی می‌توان حقیقت را دریافت.

شادی صفتی مشترک میان انسان و خدا
وی ادامه داد: «در فرهنگ ایرانی، شادی صفتی است مشترک میان انسان و خدا. اهورامزدا آسمان را آفرید، زمین را آفرید، انسان را آفرید”؛ و انسان در این میان، شادی را از خداوند به ارث برده است. به همین دلیل، همه جشن‌های ایرانی با برافروختن آتش و با شادی جمعی برگزار می‌شود. این جشن‌ها بازتابی از ارزش‌های عمیق فرهنگ ما هستند.»
او در ادامه با اشاره به آیین‌های زرتشتی در دوره‌های متأخر، گفت: «حتی در دوره‌هایی که زرتشتیان به اقلیت بدل شدند، همچنان آتش نماد وحدت و همبستگی بود. در شهر یزد، رسم بر آن بود که اصناف مختلف، سالی یک‌بار آتش خود را به موبدی می‌سپردند که در بازار حرکت می‌کرد، و بدین شکل، نوعی همازوری و باهم‌بودن را به نمایش می‌گذاشتند. همازوری یعنی همزیستی با نیکی و راستی، مفهومی که ما زرتشتیان به آن باور داریم.»
موبد سروش پور با تأکید بر اهمیت بازشناسی ارکان هویتی ایران، افزود: «این فرصت را مغتنم می‌دانم تا ضمن سپاس از بنیاد محترم ایران‌شناسی، بگویم که امروز، در این برهه حساس از تاریخ کشورمان، ما مسئولیت بزرگی بر دوش داریم. باید فاصله‌ها را کنار بگذاریم و به‌دنبال انسجام واقعی ایران و ایرانیان باشیم. و این اتفاق نمی‌افتد، مگر با بازگشت به ارکان هویتی‌مان؛ ارکانی که در قالب جشن‌هایی چون نوروز، تیرگان، مهرگان و سده نمود یافته‌اند.»

جهان تنها در سایه بهمن و نیک منشی به صلح می‌رسد
وی با اشاره به گستره جغرافیایی و فرهنگی نوروز گفت: «نوروز در سراسر ایران، از جمله کردستان، با همان فلسفه زیبا برگزار می‌شود: تازه کردن جهان. جشن تیرگان که امروز در آستانه ثبت جهانی است، نماد ایثار و فداکاری است؛ بزرگداشتی از آرش، قهرمانی که برای حفظ ایران جان خود را فدا کرد، بی‌آنکه جانی بگیرد.»
موبد سروشپور همچنین با یادآوری ثبت جهانی جشن مهرگان افزود: «سال گذشته، جشن مهرگان در تاجیکستان ثبت جهانی شد. این جشن، جشن مهر است؛ مهر به انسان، مهر به زندگی، و پیمان نیک. ما باید همت کنیم تا جهان، مهرگان را نه فقط بشناسد، بلکه از آن بیاموزد.»
او در بخش دیگری از سخنانش به بزرگداشت جشن سده در سال گذشته اشاره کرد و گفت: «جشن سده در سال گذشته، به رسم همیشگی، توسط جامعه زرتشتی در شهرهای مختلف ایران، از جمله خراسان، کرمان و بوشهر، برگزار شد. این جشن متعلق به همه ایرانیان است، نه فقط زرتشتیان. سده، نماد فرهنگ‌سازی و تمدن‌سازی ملت ایران است.»
وی در پایان گفت: «ما باور داریم که جهان، تنها در سایه بهمن – یعنی نیک‌منشی و اندیشه نیک – به صلح و پایداری خواهد رسید. ما سفیدترین ماه سال را به نام صلح و آشتی برای جهانیان پاس می‌داریم. همچنین جشن سپندارمزگان را داریم که نماد احترام به برابری زن و مرد در فرهنگ ایرانی است. اگر دست در دست هم دهیم، همازور باشیم، و با همت خود، برای حفظ این سرزمین گام برداریم، آینده‌ای روشن‌تر برای ایران و جهان خواهیم ساخت.»

در این زمینه بخوانید:

در شب آتشکده ها عنوان شد: بهتان آتش پرستی، شیوه دشمنان دین زرتشتی برای تخریب این دین است